Keti Koti – Tue, Jul 1, 2025

Ketikoti 2025 in Netherlands

Keti Koti is een feest ter herdenking van de emancipatie van slaven op 1 juli van elk jaar in Nederland. Keti Koti, vertaald naar ‘Gebroken ketenen’, is de dag waarop in 1863 de slavernij in Nederland werd afgeschaft. Het is een dag waarop vrijheid, gelijkheid en solidariteit nationaal worden geëerd door op straat te paraderen met muziek, dans en eten.

Geschiedenis Van Keti Koti

Keti Koti betekent ‘de ketenen verbreken’ – een symbool voor vrijheid van slavernij. Hoewel 1 juli 1863 de dag was waarop de slavernij in Suriname en het Koninkrijk der Nederlanden (en zijn koloniën) formeel werd afgeschaft, duurde het nog 10 jaar om de resten van de slavernij volledig uit te roeien.

In de Nederlandse koloniën wordt 1 juli herdacht met de term ‘de afschaffing’, voortkomend uit een misplaatste trots van de overheid die de slavernij instelde, eeuwenlang in stand hield en in 1863 opzettelijk ‘afschafte’ of verstoorde.

De gebeurtenis van 1 juli 1863 werd in Nederland pas in 1963 – 100 jaar later – erkend. Na 1963 begon de stad Amsterdam voorstellingen en optochten te organiseren en bracht ze onder de aandacht in de landelijke krant. Maar dat was niet genoeg – de Nederlandse regering moest zich nog verontschuldigen voor eeuwenlang onrecht.

In de jaren negentig begon de Afro-Nederlandse gemeenschap in Rotterdam haar kritiek te uiten en eiste dat 1 juli in de geschiedenisboeken zou worden opgenomen, dat er een herdenkingsdag of nationale feestdag van zou worden gemaakt en, belangrijk, dat de Nederlandse regering haar excuses zou aanbieden. Hun inspanningen wierpen hun vruchten af en 1 juli werd in Nederland uitgeroepen tot nationale herdenkingsdag, gekenmerkt door het Keti Koti-festival.

Hoe Keti Koti Vieren

Doe mee aan de optochten

Als er een Keti Koti festival bij u in de buurt is, zorg dan dat u het niet mist!

Doe mee aan Free the Slaves

Free the Slaves is een internationale niet-gouvernementele organisatie die mensen aanmoedigt om anderen te mobiliseren en hun steentje bij te dragen aan het uitbannen van racisme en slavernij in de moderne wereld. Zorg ervoor dat Keti Koti zich niet beperkt tot Nederlandse en Surinaamse gemeenschappen – het kan een feest zijn voor alle mensen.

Verspreid het woord

Verspreid het woord:  Gebruik Keti Koti als een dag om de boodschap van de gelegenheid op sociale media te verspreiden. Voer op deze dag een social media campagne met de hashtags #FreeTheSlaves en #KetiKoti.

5 Feiten Over Slavernij Die Je Nog Niet Wist

Nederland nam de tijd

Het was een van de laatste landen die het systeem van slavernij afschafte.

Dagelijks stierven er twee slaven op Nederlandse schepen

In de tijd van de Nederlandse slavernij stierven per maand ongeveer twee op de 1000 slaven dagelijks op de Nederlandse slavenschepen – het hoogste totaal in vergelijking met Engelse of Franse slavenschepen.

Internationale slavernij gaat door in de 21e eeuw

In 2019 waren naar schatting 40 miljoen mensen tot slaaf gemaakt, waarvan 25% kinderen.

Slavernij levert miljarden winst op

Naar verluidt genereert slavernij jaarlijks ongeveer 150 miljard dollar winst.

Keti Koti Viering – Normaal Verschil

Moderne vormen van slavernij

Slavernij is nog steeds een internationaal probleem, met gewijzigde en moderne vormen waaronder gedwongen huwelijken, kindsoldaten, sekshandel en seksuele slavernij.

Waarom We Van Keti Koti Houden

Het viert de afschaffing van de slavenhandel

Meer dan 200 jaar lang bleef Nederland betrokken bij de slavenhandel, en Keti Koti is een dag om de uiteindelijke afschaffing van die gruwelijke praktijk te vieren.

Het viert gelijkheid en vrijheid

Alle mensen zijn gelijk. Iedereen heeft het recht om een eigen leven te leiden, vrij te blijven van beïnvloeding en te leven als gelijken. Deze dag benadrukt dat slavernij of discriminatie ontoelaatbaar is.

Het is een gedenkdag voor de Nederlandse regering

Net zoals de Afro-Nederlandse gemeenschap druk uitoefende op de regering om Keti Koti als nationale herdenkingsdag op te nemen, is de dag op de kalender een voortdurende herinnering aan het onrechtvaardige handelen en de discriminatie van de Nederlandse regering en dat zij moet blijven proberen dit goed te maken.

Keti Koti Festival

Elk jaar op 1 juli wordt op verschillende plaatsen in Nederland de afschaffing van de slavernij herdacht. Keti Koti herinnert aan het belang om elkaar op een gelijkwaardige manier te behandelen. In Amsterdam vindt de herdenking en het festival plaats in het Oosterpark.

Eervolle Herdenking

Keti Koti betekent “Gebroken ketenen” in de Surinaamse taal Sranantongo. Bij de afschaffing van de slavernij in 1863 werd de bevolking van de Nederlandse Antillen en Suriname vrijgesteld. Antilliaanse en Surinaamse Nederlanders dragen bij aan de persoonlijkheid van Amsterdam en vormen een belangrijk onderdeel van vele culturen die de stad vandaag de dag rijk is.

De laatste jaren heeft Keti Koti meer aandacht gekregen in Nederland om langzaam maar zeker uit te groeien van een Surinaams-Caribisch evenement in Amsterdam tot een nationaal evenement.

Sinds 1 juli 2000 is er een nationale slavernijherdenking in het Oosterpark, vaak bijgewoond door de burgemeester van Amsterdam en vele betrokkenen, nazaten en belangstellenden.

Er zijn muziek- en dansoptredens op verschillende podia, traditioneel eten en drinken, lezingen, films, een Caribische markt en op het hele plein is kunst te zien.

Keti Koti: de belangrijkste Nederlandse feestdag waar je waarschijnlijk nog nooit van hebt gehoord

1 juli is elk jaar weer een bijzondere dag in Suriname. Het is de dag waarop tienduizenden mensen in Suriname en Nederland Keti Koti vieren.

Hoewel het geen feestdag is die veel Nederlanders kennen, is Keti Koti een belangrijke feestdag voor Surinamers en Antillianen.

Het herdenkt de afschaffing van de slavernij in Nederlands Amerika en West-Indië in 1863. Nederland is daarmee een van de laatste Europese landen die de slavernij en slavenhandel hebben afgeschaft.

Dus, wat is Keti Koti precies? Nou, hier is alles wat je moet weten over deze emancipatiedag en de viering ervan.

Wat is Keti Koti?

De term Keti Koti (ook geschreven als Keti-Koti of ketikoti) komt uit de Surinaamse taal Sranantongo (een creoolse taal). Het betekent letterlijk “Gebroken Kettingen”.

Zoals sommigen wellicht weten, was Nederland een belangrijke speler in de trans-Atlantische slavenhandel. Veel van de rijkdom, groei en ontwikkeling van het land kwam voort uit de enorme winsten die de slavenhandel opleverde.

Dit omvatte het verkrijgen, vervoeren en verkopen van mensen als handelswaar, voornamelijk voor gratis, onmenselijke en zware arbeid.

Waar vieren jullie het?

Keti Koti is een dag van dansen en pure vrolijkheid in Suriname, Sint Eustatius en Sint Maarten. Gekleed in prachtige klederdracht dansen, zingen, eten en drinken Surinamers en Antillianen.

Toch nemen ze deze dag ook om zich te bezinnen. In Suriname dragen de vrouwen een prachtig gekleurde traditionele jurk (kotomisi) en hoofddoek (angisa).

In de tijd van de slavernij gebruikten de slavinnen deze als communicatiemiddel. De manier waarop een vrouw haar angisa opvouwde, liet andere slavinnen weten hoe zij zich voelden, of dat zij op zoek waren naar een minnaar.

Elk jaar wordt Keti Koti gevierd op 1 juli in Suriname, Sint Eustatius en Sint Maarten. Een vast onderdeel is een optocht (Bigi Spikri) in traditionele klederdracht.

“Bigi Spikri” is een Surinaamse term die letterlijk “Grote Spiegel” betekent. Tijdens de jaarlijkse feestelijke optocht in Suriname loopt men verkleed langs de etalages van Paramaribo.

De etalages dienen als grote spiegels waarmee ze zichzelf bewonderen. Deze traditie van verkleden in authentieke culturele kostuums is overgewaaid naar Nederland.

Sinds 2009 is er tijdens de Keti Koti festiviteiten een kleurrijke Bigi Spikri parade in Amsterdam. En sinds 2002 hebben verschillende andere steden in Nederland de viering overgenomen, maar het is nog steeds niet door de Nederlandse regering uitgeroepen tot nationale feestdag.

De bekendste herdenking vindt plaats in het Oosterpark in Amsterdam, waar het Nationaal Slavernijmonument staat.

De burgemeester van Amsterdam en andere nationale en buitenlandse vertegenwoordigers zijn vaak aanwezig. Na deze formele ceremonie gaat het volledige Keti Koti Festival officieel van start (op dezelfde locatie).

Tijdens het festival vinden diverse optredens en lezingen plaats op diverse door organisatoren opgezette podia. Het festival is gratis toegankelijk en de herdenking wordt live uitgezonden op de nationale televisie (NPO).

Op Curaçao herdenken ze op 17 augustus Emancipatiedag. De dag dat in 1795 een grote slavenopstand uitbrak. Deze dag heet de Dia di lucha pa libertat (“Dag van de vrijheidsstrijd”) en is een nationale feestdag op Curaçao.

De geschiedenis achter het festival

De slavernij in de Nederlandse Atlantische wereld kende vijf verschillende thema’s: de vroege kolonies Brazilië en Nieuw Nederland; de West-Afrikaanse forten; de plantagekolonies aan de Wilde Kust (Suriname, Essequibo, Berbice en Demerara); in West-Indië op de eilanden Curaçao, Sint-Eustatius, Bonaire, Saba, Sint-Maarten en Aruba; de Nederlandse deelname aan de trans-Atlantische slavenhandel.

In de 19e eeuw werd het abolitionisme steeds populairder. Koning Willem I zag zich toen genoodzaakt om in 1814 bij Koninklijk Besluit de trans-Atlantische slavenhandel via Nederlandse schepen te verbieden. Dit maakte echter geen volledig einde aan de praktijk.

De afschaffing van de slavernij doorliep in Nederland verschillende fasen. Dit begon met de rechtstreeks bestuurde gebieden van Nederlands-Indië op 1 januari 1860.

Dit was het jaar waarin de zogenaamde Wet tot vaststelling van het Reglement op het beleid van de regering van Nederlands-Indië werd ingevoerd.

Enkele jaren later volgde de afschaffing in Suriname en de Nederlandse Antillen. Vanaf 1 juli 1863 werd met de “Wetten tot afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen” (beter bekend als de Emancipatiewet) de slavernij verboden.

De wet was al in 1862 aangenomen, maar werd op 1 juli van het volgende jaar van kracht.

In de vroege ochtend van die dag werden vanaf Fort Zeelandia in Paramaribo 21 kanonnen afgevuurd om de afschaffing van de slavernij te vieren. Eindelijk werden de ketenen van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen officieel verbroken en werden slaven vrije mensen.

Vrijheid? Alleen in naam

In Suriname werden ongeveer 33.000 slaven bevrijd en in de voormalige Nederlandse Antillen ongeveer 12.000. Die vrijheid was echter relatief. De slaven in Suriname proefden pas in 1873 de volledige vrijheid.

Daarvoor was er een verplichte overgangsperiode van 10 jaar waarin zij tegen een minimumloon en met staatsgeweld op plantages werkten.

Als ze zonder pasje buiten het plantageterrein kwamen, konden ze gevangen worden gezet. Slaveneigenaren kregen ook compensatie voor hun “verliezen”.

In Suriname kregen zij 300 gulden per slaaf en op Curaçao, Bonaire, Aruba en Sint-Eustatius varieerde de vergoeding van 150 tot 250 gulden.

Terwijl (voormalige) slavenhandelaren en plantage-eigenaren compensatie ontvingen voor het verlies van “vrije arbeid”, betekende vrijheid voor de voormalige slaven geen zonneschijn en rozengeur en maneschijn. Velen van hen bleven als in wezen “slecht betaalde slaven” voor hun vroegere meesters werken en werden vaak gedwongen uitbuitingscontracten te ondertekenen.

Veel pas bevrijde mensen ondertekenden vaak contracten zonder precies te weten wat ze ondertekenden, omdat ze nooit hadden leren lezen of schrijven.

Toch hadden vele anderen hun ketenen verbroken en konden ze eindelijk hun eigen leven leiden, ook al betekende dat beperkte kansen in een “wereld van de blanken”.

Keti Koti viert niet alleen het verbreken van de ketenen van deze voormalige slaven, maar belicht ook hun verhalen, ervaringen en levens na de emancipatie. Een eeuw na de wettelijke afschaffing van de slavernij onthulde de plaatselijke bevolking in Paramaribo een standbeeld van een bevrijde slaaf die zijn ketenen had gebroken.

Dit standbeeld zou, net als vele andere, zoveel gaan betekenen voor de Keti Koti vieringen in Suriname en andere delen van de wereld.

Waarom weten maar weinig Nederlanders van Keti Koti?

Een mogelijk antwoord op deze vraag is dat Nederland niet graag aan haar wreedheden wordt herinnerd. Hier is iets om over na te denken: Nederlanders wijzen er vaak heel snel op hoe zij “slachtoffers” waren in de geschiedenis.

Een goed voorbeeld is de bezetting van Nederland door de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een ander voorbeeld is de vlucht MH17 van Malaysia Airlines die op 17 juli 2014 boven Oost-Oekraïne werd neergeschoten terwijl hij van Amsterdam naar Kuala Lumpur vloog.

Uit onderzoek bleek dat drie Russen en een Oekraïner verantwoordelijk waren voor het neerhalen van het vliegtuig, en natuurlijk heeft Nederland het volste recht om te eisen dat de verantwoordelijken voor de rechter komen.

Ook de Nederlandse regering heeft Rusland opgeroepen om niet alleen de daders uit te leveren, maar ook zijn excuses aan te bieden aan Nederland en de nabestaanden van de slachtoffers.

Dus hier is een andere vraag: waarom hebben de Nederlanders het recht om excuses te vragen, maar wanneer ze gevraagd worden om zich te verontschuldigen voor hun eigen misstanden, willen ze er plotseling niet over praten?

Als Surinamers en de nakomelingen van door de Nederlanders tot slaaf gemaakte mensen om erkenning vragen, doet de Nederlandse regering hen niets dan zwijgen!

Verdienen zij ook geen excuses zoals Nederland die eist van Duitsland voor de wreedheden van de nazi’s, of van Rusland voor de MH17?

De bredere Nederlandse samenleving toont weinig tot geen belangstelling voor haar betrokkenheid bij de slavernij. Tot de eeuwwisseling werd slavernij gezien als iets van de VS en niet als een Nederlands fenomeen.

Hele generaties zijn opgegroeid zonder er iets over te leren, omdat veel ervan niet wordt behandeld op Nederlandse scholen, en als gevolg daarvan weten maar weinig blanke Nederlanders dat slavernij aan de basis lag van veel van de rijkdom die zij hebben vergaard door eeuwen van handel, uitbuiting, verkrachting en moord.

De laatste jaren is het slavernijverleden van Nederland echter een steeds belangrijker discussiepunt geworden in de media, de politiek en zelfs op scholen.

De Surinaamse gemeenschap in Nederland vraagt de Nederlandse regering al jaren om officiële excuses voor de Nederlandse slavenhandel.

Tot op heden zijn er geen excuses aangeboden. Dezelfde Surinaamse en andere zwarte gemeenschappen in Nederland eisen al lang dat de slavernij in de Nederlandse geschiedenisboeken wordt vermeld en op scholen wordt onderwezen. Tot nu toe heeft Nederland daar weinig aan gedaan.

Hoe heeft Keti Koti zich de afgelopen decennia in Nederland ontwikkeld?

De Nederlandse regering heeft Keti Koti gedurende de hele 20e eeuw grotendeels genegeerd, waardoor het een stille aangelegenheid werd. Dat kwam omdat veel Nederlanders gewoon niet geïnteresseerd waren. In de jaren 80 en 90 werd het vooral in Surinaamse kringen gevierd, maar nu de tijden veranderen, groeien deze kringen en worden ze diverser.

Een belangrijk moment was de onthulling van het Nationaal Slavernijmonument in het Amsterdamse Oosterpark in 2002. Rotterdam en Middelburg richtten hun eigen monumenten op ter herdenking en sindsdien wordt Keti Koti ook gevierd in steden als Deventer, Utrecht en Berg en Dal.

De afgelopen tien jaar is er een nieuwe generatie energieke en vocale zwarte jongeren opgestaan die veel tijd en energie steekt in het populairder maken van Keti Koti.

Ook de sociale media hebben hun inspanningen enorm geholpen. Naarmate de strijd tegen Zwarte Piet en systemisch racisme zowel in Nederland als daarbuiten aan kracht wint, blijven ook de betekenis en de populariteit van Keti Koti groeien.

Hoe kijkt de Nederlandse overheid aan tegen Keti Koti?

In 2018 riep burgemeester Ahmed Aboutaleb tijdens de jaarlijkse herdenkingsdienst bij het Slavernijmonument in Rotterdam het toenmalige Nederlandse kabinet op om excuses aan te bieden voor de rol van Nederland in de slavenhandel. Die excuses zijn nog steeds niet aangeboden.

Volgens sommigen komt daar langzaam verandering in. De moord op de Afro-Amerikaan George Floyd door politieagenten in de VS leidde tot wereldwijde protesten tegen racisme en politiegeweld.

Deze protesten vonden ook hun weg naar Nederland waar mensen demonstreerden tegen systemisch racisme. Demonstranten bekladden verschillende standbeelden en monumenten uit het koloniale tijdperk.

Keti Koti Festival

Hoewel de Nederlandse premier eindelijk heeft erkend dat systemisch racisme een reëel probleem is in Nederland, hebben hij en zijn kabinet nog steeds geen excuses aangeboden voor het slavernijverleden van Nederland.

De gemeenten Amsterdam en Rotterdam hebben vaak gesproken over formele excuses voor de betrokkenheid van hun stad bij de slavernij.

Zeven politieke partijen, die een meerderheid vormen in de Amsterdamse gemeenteraad, willen een onderzoek naar de rol die de stad heeft gespeeld in haar slavernijverleden, zodat de gemeente officieel excuses kan aanbieden.

Deze verontschuldiging zou plaatsvinden tijdens de Keti Koti viering op 1 juli 2020, maar door de pandemie en de lockdown moest deze worden afgelast. Het zal dit jaar gebeuren als de festiviteiten doorgaan.

In het licht van de Black Lives Matter protesten van 2020 en bredere discussies over racisme, is het voor veel mensen in dit land duidelijk geworden dat de Nederlandse kolonisten niet alleen kruidenhandelaren en ontdekkingsreizigers waren.

Ze begingen allerlei wreedheden terwijl ze ook de geschiedenis van de slavernij schreven – dezelfde geschiedenis die een vertekend beeld heeft gecreëerd van wat ze deden.

Het is ook belangrijk op te merken dat de culturele sector in Nederland overwegend blank is. En om zwarte geschiedenis en kunst te tonen (die mensen niet alleen vermaakt maar ook onderwijst) moeten deze culturele ruimtes diverser en inclusiever worden.

Voor inclusie en diversiteit in de culturele en andere sectoren moet er veel werk worden verzet.

De eerste stap is dat er meer niet-blanke politici in de politiek en in de zalen van de macht komen. Een meer inclusief en divers parlement zorgt ervoor dat er verschillende perspectieven op tafel komen.

Dat alle gemeenschappen in dit land evenveel aandacht krijgen als het gaat om huisvesting, armoedebestrijding, onderwijs, bedrijfsleven, de culturele sector, enz. Een meer inclusief en divers parlement zorgt ervoor dat ook de stemmen van gemarginaliseerde groepen worden gehoord en serieus worden genomen.

Als we iets hebben geleerd van het kinderbijslagschandaal, is het niet alleen dat Nederland een ernstig geïnstitutionaliseerd racismeprobleem heeft, maar ook dat de Nederlandse politiek vol zit met witte mensen die toondoof zijn voor raciale kwesties. (En ja, Mark Rutte is een van hen!)

Een belangrijk feest: of je het nu wel of niet viert

Er zijn Surinaamse en Caribische mensen in Nederland die Keti Koti niet vieren. Zij zien het niet echt als een feest.

“Hoe kun je vieren dat je iets terugkrijgt dat je in de eerste plaats nooit had mogen worden afgenomen?”, vragen ze zich af. Ze houden liever een herdenking in zelfreflectie en stilte, zoals 4 mei in Nederland.

Wat de mening ook is, Keti Koti blijft een dag vol cultuur, kleur, pracht en praal. Het is belangrijk dat het een dag blijft die het Nederlandse slavernijverleden en de wreedheden uit het verleden onder de aandacht brengt.

Het blijft druk uitoefenen op de machthebbers om zich niet alleen te verontschuldigen, maar ook recht te doen aan de afstammelingen van degenen die bloed, zweet en tranen hebben gegeven om dit land op te bouwen.

De offers die zij moesten brengen, mogen niet worden vergeten. En de stemmen van hun nakomelingen moeten worden versterkt en beloond. Dit en nog veel meer zijn de redenen waarom we Keti Koti vieren.

Wat vindt u van Keti Koti, en bent u ooit bij een van de vieringen geweest?